جاهای دیدنی مریوان؛ بهشت گمشده ایران

نقریبا همه ما ایرانی‌ها اعتقاد داریم که در حق گردشگری این مملکت جفا شده است. وقتی در جمعی صحبت از مسافرت به جاهای مختلف دنیا می‌شود، حتما این جمله برای یک بار هم که شده گفته می‌شود که «ایران خودمان هم جاهای دیدنی کم ندارد.»

واقعیت آن است که این جمله کاملا درست است. اما معمولا وقتی تصمیم می‌گیریم تا به جاها و مکان‌های دیدنی ایران سفر کنیم، متوجه می‌شویم که خودمان چیز زیادی از آنهمه مکان دیدنی که حرفش را می‌زدیم نمی‌دانیم!

ایران پر از جاذبه‌های گردشگری است که کمتر دیده شده‌اند و مردم شناخت زیادی از آنها ندارند. یکی از این مکان‌ها که در بحث گردشگری کمتر اسمش به گوش هرکسی خورده، استان کردستان است. مردم کمتر با جاذبه‌های شگفت‌انگیز این استان آشنایی دارند و این استان را بیشتر با نام شهر مرکزی اش یعنی سنندج می‌شناسند؛ درحالیکه یکی از زیباترین شهرهای کردستان مریوان است.

اگر از مرکز استان کردستان، یعنی شهر سنندج 125 کیلومتر به سمت غرب حرکت کنید رفته‌رفته مناظر طبیعی حیرت‌آوری پیش‌چشمانتان خودنمایی می‌کنند. این مناظر نوید آن را می‌دهند که به مریوان رسیده‌اید. مریوان، با کوه‌ها و دشت‌های سرسبز و زنده‌اش، انگشتری است که به نگین دریاچه زریوار مزین شده است. دریاچه زریوار بزرگترین چشمه آب شیرین دنیاست که البته به‌خاطر عدم‌رسیدگی‌های اخیر و رشد نیزارها کم‌کم آن فروغ گذشته را از دست می‌دهد. اما با ‌این ‌حال، هنوز هم منظره‌ای فوق‌العاده دارد که شما را شگفت‌زده خواهد کرد.

شهر مریوان به خاطر مرز مشترکی که با عراق دارد، به واسطه واردات و صادرات وضع اقتصادی خوبی دارد. مخصوصا بازارهای مرزی که کالای اصلیشان پارچه و لباس هستند قطب جذب مسافر مهمی از این شهر به‌حساب می‌آیند. آب و هوای بسیار مطلوب و سرزنده این شهر به‌ خاطر جریان‌های هوایی مدیترانه‌ای است که پس از برخورد با ارتفاعات کوه‌ها بارش‌های زیادی را با خود برای این منطقه به ارمغان می‌آورند. بارش‌هایی که جاذبه‌های طبیعی گردشگری حیرت‌آوری در این شهر پدید‌آورده است. جاهای دیدنی مریوان به قدری زیاد هستند که اگر یکبار قدم در آن بگذارید، دیگر نمی‌خواهید از این بهشت گمشده بیرون بیایید.

چرا به این شهر مریوان می‌گویند؟!

داستان‌ها و روایت‌های متعددی وجود دارد که چرا نام این شهر به مریوان شهرت یافته است. عده‌ای معتقدند که ازآنجایی که مریوا در زبان و گویش کردی به معنی مرغابی است و دریاچه زریوار مأمن و زیستگاه انواع گوناگونی از مرغابی‌هاست، به همین جهت نام آن به مریوان، یعنی شهر مرغابی‌ها شهرت یافته است.

از آن طرف گروه دیگری هم هستند که معتقدند محصولات جنگلی این ناحیه مانند کتیرا و مازوج که در این منطقه بسیارند، در‌گذشته بسیار مورد علاقه تجار مروی بوده که به این شهر می‌آمده‌اند. تُجاری که رفته‌رفته در اینجا ساکن شده‌اند و نام شهرشان را مریوان گذاشته‌اند.

اما گروه سومی هم وجود دارند که بر خلاف دو گروه قبلی معتقدند پس از شکست و خروج خاندان امویان، مروانیان به این منطقه فرار کرده‌اند و شهری بنا نهاده‌اند که به مریوان شهرت یافته است.

اما دلیل انتخاب این نام هر چه‌ که ‌باشد هیچ تاثیری بر طبیعت شگرف و جادوی این مکان ندارد.

جمعیت شهر مریوان

طبق آخرین سرشماری عمومی که در سال 1395 صورت‌گرفته آمار جمعیت ساکنین مریوان به عبارت زیر است:

جمعیت کل شهرستان 195.263 نفر است، که از این تعداد 151.188 نفر ساکنین مناطق شهری و 44.074 نفر ساکنین مناطق روستایی هستند. مریوان از نظر جمعیت سومین شهر بزرگ استان کردستان به ‌شمار ‌می‌رود که از میان کل جمعیتش 9.956 نفر را مردان و 95.307 نفر را زنان شکل می‌دهند. این آمار به خوبی نشان می‌دهد که شهر مریوان شهر پر‌جمعیتی نیست.

حالا که اطلاعات کلی درباره زیست‌بوم این ناحیه به ‌دست ‌آوردید بهتر است به سراغ معرفی جاهای دیدنی مریوان برویم.

دریاچه زریوار

دریاچه زریوار، با ارتفاع 1250 متراز سطح دریا، در فاصله 2 کیلومتری از شهر مریوان قرارگرفته است. در مورد اندازه و وسعت دریاچه نمی‌توان اطلاعات دقیقی داد چراکه به واسطه تغییر حجم آبش در فصول مختلف، اندازه‌اش تغییر می‌کند. کمترین عمق آب در این دریاچه 2 متر و بیشترین عمق 6 متر است. دریاچه زیبای زریوار همانطور که قبلا هم اشاره کردیم بزرگترین چشمه آب‌ شیرین در جهان است.

اما جدای از اطلاعات آماریش، دریاچه زریوار منظره فوق‌العاده‌ای دارد. اگر دوست دارید طعم تجربه‌ای تکرار نشدنی در دل طبیعتی بکر را بچشید، حتما توصیه می‌کنیم از این دریاچه دیدن کنید. پوشش گیاهان آبزی و گیاهانی که در اطراف این دریاچه می‌رویند، از جمله نیلوفر‌آبی، نعناع، بزواش، جگن و هزاران هزران نی، دریاچه زریوار را به زیستگاهی بسیار ایده‌آل برای انواع گونه‌های جانوری از جمله ماهی‌ها، پرندگان و پستانداران مختلف تبدیل کرده است.

آدرس دریاچه زریوار در گوگل مپ

آبشار گویله یکی از جاهای دیدنی مریوان

اگر در مسیر مریوان-سقز رانندگی می‌کنید، حتما به شما توصیه می‌کنیم سری هم به آبشار گویله بزنید. در واقع پیشنهاد می‌کنیم، به جای سر زدن وقتتان را مدیریت کنید و حتما از این آبشار دیدن کنید. آبشار گویله به ویژه در اوایل فصل بهار، یکی از زیباترین و بهترین جاهای دیدنی مریوان است. آبشار شگفت‌انگیزی که از کوه پایین می‌ریزد و حیاط سبز زمین‌های پایین‌دست را ممکن می‌کند.

البته اگر قصد دیدن این آبشار را دارید، توصیه می‌کنیم لوازم اولیه و آمادگی  لازم را داشته باشید. چون ناچار باید مقداری کوهنوردی و در دل جنگل پیاده‌روی کنید.

آدرس آبشار گویله در گوگل مپ

غار “کونا شم شم” از دیگر مکان های دیدنی مریوان

جاذبه های گردشگری مریوان بسیار زیادند، و از جمله آنها غار کونا شم شم است.

این غارسحرآمیز که در نزدیکی روستای تراق‌تپه واقع شده، در کوه چهل‌چشمه قرار دارد. غار کونا شم شم از سنگ‌های آهکی منطقه شکل یافته و دارای سه دهانه مجزا است. این غار علاوه براینکه یک جاذبه‌گردشگری طبیعی است، یک اثر باستانی هم هست. چراکه سفالینه‌های به‌دست‌آمده از آن که به دوره دالمایی تعلق دارند به خوبی نشان می‌دهد که قبلا سکونتگاه مردمان آن دوره بوده است. اگر به داخل فضای غار بروید هنوز هم می‌توانید نقاشی‌های دیواری باستانی را مشاهده کنید.

کونا شم‌ شم به سکونتگاه خفاشها معروف است. جالب است که در زبان کردی هم «کونا» به معنی غار و «شم شم» به معنی خفاش است. اگر فکر می‌کنید تحمل دیدن خفاش‌های خفته بر بام این غار را ندارید توصیه می‌کنیم تنها از  منظره بیرون آن لذت ببرید.

دشت بیلو مریوان

دشت بیلو تفرجگاه طبیعی مریوان و مردمانش است. اگر از مریوان حدود 15 کیلومتر به سمت جنوب حرکت کنید با دشتی سبز مواجه می‌شوید که محصور در بین جنگل‌های زیباست و چشمه‌های آب متعددی هم دارد. دشت سرسبز و زیبای بیلو یکی از جالبترین جاذبه های گردشگری مریوان است. مردم معمولا در ایام تعطیلات و به‌خصوص تعطیلات نوروز، به این دشت می‌آیند و اوقات خوشی را در طبیعت بهاری آن سپری می‌کنند.

آدرس دشت بیلو در گوگل مپ

دیدن پل تاریخی گاران در مریوان

پل تاریخی گاران که نام خود را از رودخانه‌ای که بر روی آن ساخته شده می‌گیرید، در نزدیکی مریوان قرار گرفته و یکی جاذبه‌های باستانی مریوان و حتی کردستان به ‌شمار می‌رود. این پل تاریخی زیبا سه دهنه شش ضلعی دارد که طول آنها 42، عرضشان 9.5 و ارتفاعشان 6 متر است. در ساخت پل گاران از مصالحی مانند ملات، سنگ، آجر، سنگ های تراشیده و ساروج استفاده شده است.

اینها مواد تشکیل دهنده اکثر ابنیه آن دوران است که هنوز هم بناهای ساخته شده با آنها مستحکم و استوار باقی مانده‌اند. علاوه بر ارزش باستانی خود پل، مناظر سرسبز اطراف هم منطقه پل گاران را به یکی از جاهای دیدنی مریوان تبدیل می‌کند.

کوه برقلا مریوان

با 2 کیلومتر دور شدن از مریوان و رسیدن به روستای برقلعه، می‌توانید از کوه زیبای برقلا دیدن کنید. جاذبه دیدن این کوه تجربه سفری دلچسب از مردمان خوش‌برخورد و مهمان‌نواز و لذت بردن از منظره دشت سرسبزی است که در پای کوه وجود دارد.

منطقه تفریحی قمچیان مریوان

هنگامی که از جاده مریوان-سقز عبور می‌کنید، علاوه بر آبشار گویله، حواستان به منطقه تفریحی قمچیان هم باشد. این بهشت سبز پر از رودها و جویبارها، کوه‌های آسمان خراش درخت‌ها و پوشش گیاهی متنوع است. در جنگل‌های این منطقه می‌توانید خوراکی‌هایی همچون قارچ و ریواس و پیچک پیدا کنید. این منطقه زیست بوم برخی حیوانات وحشی از جمله خرس، روباه، گرگ و خرگوش هم هست.

روستای قلقله از جذاب‌ترین جاهای دیدنی مریوان

28 کیلومتر که از خود مریوان فاصله بگیرید، به روستای قلقله می‌رسید. روستایی با جمعیتی بیشتر از 500 نفر که در دهستان خاو و میرآباد مرویان قرار گرفته است. این روستا که در دامنه‌های زاگرس جای گرفته از شمال و جنوب و غرب در جنگل‌های طبیعی محصور شده است. همین موضوع باعث می‌شود چشم‌انداز کوهستانی حیرت‌آوری داشته باشد. این روستا مأمن یکی‌دیگر از مهمترین جاهای دیدنی مریوان، یعنی ارتفاعات چهل‌چشمه است. قلقله از ناحیه شمال غرب به عراق می‌رسد.

مزارع زیبای کشاورزی این روستا محصولاتی همچون گندم، جو و نخود کشت می‌کنند، البته روستای قلقله یکی از مهمترین پایگاه‌های تولید توتون و سیفی‌جات هم هست.

آدرس روستای قلقله در گوگل مپ

دشت ناوطاق در مریوان

در بین بخش‌های سرشیو و مرکزی، در فاصله 40 کیلومتری مریوان دشت ناوطاق گاران قرار گرفته است. سرسبزی و طراوتی که فصل بهار به این دشت عرضه می‌کند تعداد زیادی از گردشگران را به سمت خود جلب می‌کند.

این دشت زیبا که در میان کوه‌های سر به فلک کشیده دورش محدود شده، زیستگاه انواع گونه‌های گیاهی از جمله ریواس، قارچ‌های خوراکی، پیچک و غیره است. در فصل بهار تعداد زیادی از اهالی روستاهای اطراف به این دشت سرازیر می‌شوند و با جمع کردن این گیاهان طبیعی آنها را در بازارهای محلیشان می‌فروشند.

زیارتگاه ملاقوبی

اگر به روستای برقلعه رفتید، بهتر است بدانید که در سمت جنوب شرقی این روستا، در بخش شمال زمین‌های روستای هجرت، زیارتگاه ملاقوبی قرار گرفته است. این زیارتگاه که در حقیقت آرامگاه شخصی به نام ملاقوبی است، در محلی مملو از طبیعت زیبا و درختان جنگلی واقع‌ شده ‌است. رفتن به این زیارتگاه قطعا ارزش انرژی و وقتی که برایش می‌گذارید را دارد. چون علاوه بر فضای طبیعی زیبا، فضای روحانی دلگشایی هم در انتظار شما خواهد بود.

رفتن به پارک ساحلی مریوان

اگر در‌هنگام سفر به مریوان هوس پیکنیک در جای عمومی کردید و خواستید کمی استراحت بکنید، می‌توانید محوطه وسیع پارک ساحلی مریوان را انتخاب کنید. این پارک ساحلی امکانات رفاهی بسیار خوبی از جمله امکانت اقامتی، فضاهای پذیرایی، رستوران‌ها، محل مخصوص دوچرخه‌سواری و پیاده‌روی را در اختیار مسافران عزیز قرار داده است.

جدای از تمام این امکنات، جلوگیری از ساخت و ساز در بخش‌های جنوبی، منظره طبیعی آن را همچنان حفظ کرده و چشم‌اندازی زیبا به این تفرجگاه بزرگ بخشیده است.

بازارچه مرزی باشماق مریوان

یکی از جالب‌ترین تجارب در دیدن جاهای دیدنی مریوان می‌تواند رفتن به بازارچه مرزی باشماق باشد. شاید مرزی بودن این بازار همین حالا هم وسوسه‌تان کرده باشد که بتوانید از آنجا اجناس ارزان قیمت خریداری کنید!

اگر از دریاچه 16 کیلومتر به سمت عراق حرکت کنید، به این بازارچه مرزی خواهید رسید. از مسیر منتهی به این بازار برای دسترسی تجاری به کشور عراق، حمل و نقل‌های ترانزیتی و دیدن آثار هشت سال دفاع مقدس هم استفاده می‌شود.

جاده دور دریاچه

بر نگین دریاچه مریوان حلقه‌ای کشیده شده که به جاده دور‌ دریاچه معروف است. این جاده زیبا که شش روستای برده‌رشه، کانی سپیکه، پیرصفا، کانی سانان، نی، ینگجه و دره تفتی را در خود جای‌داده، یکی از جالبترین جاهای ددینی مریوان است. چشمه‌های آب زیادی که در این مناطق حاشیه‌ای وجود دارند، در کنار طبیعت بکر و ناب اطراف این روستاها، والبته خود دریاچه، این جاده را به مکانی بسیار دلربا و شگفت‌آور تبدیل کرده است.

قلعه مریوان یا قلعه ایمام

یکی از دیگر از جاهای دیدنی و البته از جمله جاذبه‌های باستانی مریوان قلعه مریوان یا قلعه ایمام است که در 3 کیومتری جنوب شهر واقع شده است. بنای این قلعه ظاهرا متعلق به قرن 10 هجری است. این قلعه در دوران “سرخاب بیگ اردلان” روی کوهی ساخته شده است.

آدرس قلعه ایمام در گوگل مپ

جاهای دیدنی مریوان و ارتفاعات چهل چشمه

اگر طبیعت‌گردی را دوست دارید، باید بگوییم که بهترین بخش مریوان را برای آخرین بخش مقاله نگه داشته‌ایم. در شمال شرقی مریوان، جذاب‌ترین مکان دیدنی این شهر قرار گرفته است: کوه سحرآمیز چهل‌چشمه. چهل‌چشمه کوهی متشکل از 20 قله است که از جمله معروف‌ترین آنها می‌توان به قله شاه‌نشین اشاره کرد.

روستاهای زیبا و متعدد اطراف دامنه کوه، پوشش گیاهی متنوع، طبیعت زیبا و بکر، چشمه‌های آب بسیار زیاد و منظره حیرت‌انگیز طبیعی، هرساله تعداد زیادی گردشگر را از سراسر کشور در فصول مختلف سال به این کوه زیبا می‌کشاند.

آدرس چهل چشمه در گوگل مپ

سخن آخر

اگر به‌دنبال تجربه‌ای نو و حیرت‌انگیز از سفر در ایران می‌گردید، توصیه می‌کنیم استان کردستان و مخصوصاً شهر مریوان را از دست ندهید. جدای از مناظر و محیط‌های شگفت‌آور طبیعی، برخورد گرم و مهمان‌نوازی اهالی دوست‌داشتنی این شهر و روستاهای اطرافش ‌می‌تواند برای شما بسیار خاطره‌انگیز و فراموش‌نشدنی باشد.

زیبایی های مریوان به قدری زیادند که هنوز هم خیلی‌ها آن را بهشت گمشده می‌خوانند. پس تجربه این بهشت را از خود دریغ نکنید.

منبع: مجله علی بابا